Ik kom er niet onderuit; segmenteren en doelgroep denken. Het zit in de aard van het beestje. Heb er een kwart eeuw mijn geld mee verdiend. Je hebt er eigenlijk niks aan, maar het sorteert zo lekker. En soms begrijp je net even beter waarom een foto is geworden zoals hij is geworden. De maker achter het kunstwerk is vaak nog boeiender dan het kunstwerk zelf.
De ‘ik-ben-een-natuur-fotograaf’ plaatjesmaker
Als je aan een kok vraagt wat hij doet qua professie, dan zegt hij vast nooit dat hij een pannenkoekenbakker is. Hij is kok en hij kookt. Maar als je aan een fotograaf vraagt wat hij fotografeert, dan komt er vaak wat voor te staan. Dan is hij ineens reclamefotograaf, sportfotograaf, oorlogsfotograaf, bruidsfotograaf, of natuurfotograaf. Wordt het gesprek dan anders, of is het een speciaal ambacht? Kun je het een wel zijn en het ander niet? Horen daar andere spullen bij, vraagt dat andere technieken? Ik hoorde laatst een standhouder op een beurs (hij verkocht fotospullen) vragen aan een stand bezoeker (die zocht fotospullen); bent u beroepsfotograaf? Het antwoord luidde; ‘nee ik ben natuurfotograaf’. Ja dat zegt natuurlijk veel.
De ‘als-je-maar-lol-hebt’ plaatjesmaker
Deze plaatjesmaker beleeft aan iedere hobby veel plezier. Lekker bezig zijn, mensen ontmoeten, een babbeltje hier en daar en een rokertje op zijn tijd. Hij heeft het zo naar zijn zin, dat er van fotograferen eigenlijk weinig terecht komt. Gaat met alle excursies mee, heeft een cameraatje cadeau gekregen, of op de kop getikt en weet hoe hij aan en uit moet en waar dat groene knopje voor is. Het gaat hem niet om de kwaliteit, maar om de gezelligheid. Je kunt ze er goed bij hebben voor de relativering en de sfeer. Je komt alleen zelf niet aan fotograferen toe.
De ‘het-mag-best-wat-kosten’ plaatjesmaker
Hij heeft gecasht en besloten dat de fotografie voor een nieuw leven gaat zorgen. De beste spullen worden gekocht en de verste reizen worden gemaakt. Als blijkt dat al die dure speelgoedjes best ingewikkeld zijn, dan worden er masterclasses gevolgd. Daar leren ze van de master dat de spullen niet deugen of incompleet zijn, dus wordt er opnieuw geïnvesteerd. Na een jaar van frustraties (het werkt niet!) en teleurstellingen (ik win nooit wat!) gaat de boel op marktplaats en wordt er een golfuitrusting gekocht. Of een vliegvisuitrusting, of een jachtuitrusting, of een oldtimer. En natuurlijk een ‘eenvoudig’ toestelletje voor in de binnenzak. Want opgeven doen we natuurlijk niet!
Lekker crea bea voor jezelf.
Als het er maar opstaat.
Verre reizen, dure spullen.
Ik heb niks met macro.
Start van een nieuwe carrière.
Hoe platter, hoe beter.
De ‘als-het-er-maar-op-staat’ plaatjesmaker
Je ziet het steeds vaker; fotografen die met een smartphone of tablet zwaaiend in de lucht een landschap staan te platen. Dat zijn de platte plaatjesmaker. Resolutie nog nooit van gehoord en later is nog ver weg. Ik ben nu hier en ik maak een plaatje voor daar. En dat daar is meestal iets van een instant wegwerpforum. Flikker het maar op Flickr, ram het maar op Instagram, maak hem zoek op Facebook en Pinterest of Zoom.nl, dat komt later wel. Mocht dit type plaatjesmaker de oversteek wagen naar iets driedimensionalers, dan blijft het adagium ongewijzigd; als het er maar op staat en vermoei me niet met techniek. Dat doen die apparaten toch voor je?
De ‘rest-kan-me-niet-boeien’ plaatjesmaker
De specialist onder de plaatjesmakers. Eenmaal wat goeds gevonden, nooit meer wat anders. Camera voldoet, net als het onderwerp. Ooit begonnen met tuinplanten te fotograferen in de eigen tuin. Later kwamen daar de tuinplanten van de buren bij en weer later werden reisjes gemaakt naar de mooiste tuinen van Europa. Maar altijd bleef het vooral de bloem die boeide. Ik heb aan de andere kant ook wel eens natuurfotografen horen verklaren dat ze niets met macro hebben. ‘Doe mij maar beesten, de rest boeit me niet’ zeggen ze dan. Feit is dat deze eenzijdige plaatjesmaker vaak een hoog niveau haalt in zijn eigen comfortzone. Wat zou er gebeuren als hij een tijdje iets heel anders heel boeiend zou vinden?
De ‘ik-fotografeer-alles-wat-los-en-vast-zit’ plaatjesmaker
Dit is de swaffelaar onder de plaatjesmakers. Hij richt op ongeveer alles zijn lans, uh lens. Hij vindt alles leuk, maar blinkt nergens in uit. De generalist heeft altijd iets te schieten. Dat is zijn voordeel. Nooit op zoek naar dat ene, altijd tevreden met alles. Het is de fotograaf van het ‘lucky shot’. Er zit altijd wel iets tussen. Hij waait met alle winden mee, maar inspireert anderen en brengt ze op nieuwe ideeën.
De ‘ik-fotografeer-alleen-voor-mezelf’ plaatjesmaker
Dat is de kunstenaar onder de plaatjesmakers. Meestal ook de praatjesmaker onder de plaatjesmakers. Hij bedrijft zijn kunst alleen voor zichzelf en het boeit hem niet wat anderen ervan vinden. Post zichzelf ondertussen suf op forums en stuurt elke dag wel iets in voor een fotowedstrijd. En wint hij wat, dan veinst hij stom verbaasd te zijn en zonder enige emotie.
Ik heb onlangs het volledige negatieven archief van mijn vader plaatjesmaker moeten weg gooien. Geen bestemming voor gevonden. Niemand was geïnteresseerd. De man fotografeerde dus uiteindelijk zijn hele leven alleen voor zichzelf zonder dat te weten. Maar wie droomt er nou niet van om een onsterfelijk fotoarchief na te laten?
De ‘ik-wil-een-nieuwe-start-maken’ plaatjesmaker
Deze zie je steeds vaker. Geboren uit de crisis of uit de schoot van het UWV. Baalt van zijn baan of zijn langdurige werkeloosheid en droomt van een nieuwe carrière als beroepsnatuurfotograaf (sinds kort een nieuw beroep). Schaft met financiële ondersteuning van anderen alle noodzakelijke gereedschappen aan voor zijn nieuwe klus. Begint eerst met familiefeesten en partijen, kijkt de kunst af van toekomstige collega’s, speelt leentjebuur voor soorten en locaties en maakt een website en visitekaart. Doopt al zijn vroegere vakanties om tot fotoreizen en strooit zijn oude fotoalbum uit op social media. Blijft nog wel part time werken, want hij heeft er eigenlijk geen vertrouwen in dat het ooit gaat lukken.
De anonieme plaatjesmakers
Regelmatig kom je op fora echt fantastische foto’s tegen. Gemaakt door hobbyisten die in hun vrije tijd zo af en toe wat fotograferen. Hebben meestal een compact-, hybride- of tegenwoordig ook een heel aardige systeemcamera. Voor een groot deel geholpen door veel automatisering, maken ze de meest geweldige plaatjes. Het is de grote fotomassa. Hebben geen ambities, maar weten wel hoe met het apparaat om te gaan en trekken er lekker op uit. Delen met het grootste gemak al hun bijzondere vondsten met ongeveer iedereen en zijn vaak lid van een fotoclub of groenvereniging. Hun foto’s vinden gemakkelijk de weg naar zuinige uitgevers en gratis fotostock, want geld hoeven ze er niet aan te verdienen. De eer is voor dit type plaatjesmaker al ruim voldoende.
Ach nostalgie. Ik word er soms weemoedig van. Welke plaatjesmaker ben jij eigenlijk?
PS overal waar hij/zijn staat, zou het dus net zo goed zij/haar kunnen zijn. Gelukkig steeds vaker zelfs.