Veranderingen leveren voor de meeste mensen een existentiële angst op voor het onbekende. Eerst wil je er niet aan, maar als je gaande weg de angst onder ogen ziet en overwint en zelfs een beetje nieuwsgierig wordt, dan ga je andere inzichten krijgen en gaat de verandering plotseling vanzelf. En soms zelfs met een brede glimlach om de mond.

Al ruim dertig jaar fotografeerde ik met Canon. Ooit ben ik mijn carrière begonnen als fotograaf voor de NVM. Met twee Canons van de zaak op de toen nog strakke buik, reed ik Nederland rond om per dag zo gemiddeld veertig panden van binnen en van buiten te fotograferen. Ik was 23 en heel ambitieus. Ik wilde de beste foto’s maken en daarvoor had je de beste spullen nodig. Van merken had ik geen verstand. In mijn jeugd was ik verliefd geweest op Minolta, want mijn vader fotografeerde daarmee. Nooit begrepen waarom Sony die naam heeft weggepoetst uit de markt.
Ik wist dat ze bestonden die andere merken, maar de verschillen waren mij vreemd. En zoals het wel vaker gaat in het leven; eenmaal wat goeds gevonden, nooit meer wat anders. En zo ging het ook met mijn Canon spullen. Gewoon goed, degelijk, breed assortiment, goede service en dat was het wel zo’n beetje waarvoor ik voor een merk koos. Uiteindelijk ging het mij al heel gauw meer om het creatieve proces dan om het gereedschap. Tussen het ruitje en het wandje zit alleen maar fantasie nietwaar.

Later toen ik een eigen reclamebureau begon en mij specialiseerde in marketing, ontdekte ik al snel wat merken doen met mensen en hoe je daar invloed op uit kunt oefenen. Ik heb er een leuke boterham aan verdiend. Maar ik kwam er al gauw achter dat er nogal vaak gejokkebrokt werd over merken en dat de nieuwste modellen lang niet altijd significant beter waren dan de vorige. Na dertig jaar betaald net zo gejokt te hebben over merken, producten, namen en imago’s, ben ik met mijn bureautje gestopt en ben als fotograaf verder gegaan. Met Canon dus.

In die tijd van mijn reclamebureau werkten we met de Mac. Vijf werkstations en evenzovele leasecontracten. Mac was en is onbetaalbaar, maar het was ‘het beste voor mijn vak’. Geen idee van wie ik die wijsheid had, maar ik heb me een faillissement geïnvesteerd aan al die updates die elkaar in een moordend tempo opvolgden. ‘Want je kunt niet achter blijven’. 'What’s in a name' (is not in your wallet anymore). Jarenlang hebben Nikon en Canon de markt van fotocamera’s gedomineerd.
Ik zal niet zeggen met alleen maar leugentjes, maar wat mij betreft wel met net iets teveel modellen en te marginale updates. De revolutie in de fotografie was wat mij betreft opgehouden toen analoog werd ingeruild voor digitaal. Daarna werd het vrijwel uitsluitend een race om snelheid en pixels.

Zoals zo vaak krijgen de zogenaamde a-merken op een gegeven moment last van de wet van de remmende voorsprong. Bovendien kun je enige arrogantie niet ontkennen. Als ik kijk hoe wisselend alleen al de user interfaces zijn bij elk ‘nieuw’ type, dan begrijp je waarom gebruikers afhaken. Het succes van Apple is geweest dat er naar de gebruiker is geluisterd. En niet eenmalig, maar elke dag. Sony zag je als eerste camera’s maken die veel organischer te bedienen waren. Logischer ook. En de doorkijkspiegel was even wennen, maar wel vernieuwend. Althans voor de meesten, want hij bestond al veel eerder; bij Canon meen ik me te herinneren. Alleen Sony had er succes mee. Maar hoe kon het dat een muziekuitgever en een muziekapparatenbouwer zomaar een leeuwendeel van de fotokoek kon afsnoepen? Ik denk gewoon dus door te luisteren naar de klant. Iets dat de economie ook weer uit de crisis heeft getild. Vraag je eerst maar eens af voor wie maak ik mijn spullen nou eigenlijk, voordat je een fabriek inricht.

We hebben alles voorbij zien komen op zoek naar nieuwe gebruikers. Compact en hybride, ze doen leuk mee, maar hebben nooit het gewenste niveau gehaald en blijven steken in de consumentenmarkt. Toen was daar ineens de systeem camera. De echte revolutie stond te beginnen. Keken wij eerst nog naar een compact camera waarop je leuke kleine lensjes kon wisselen, kijken we nu naar een volwaardige fotocamera die inmiddels kan wedijveren met de spiegelreflex en op sommige punten zelfs al voorop loopt. En wie hebben die boot gemist? Juist ja, de vermeende a-merken. Te lui, te traag, te log.

Toegegeven dat ik nog helemaal niets wist van de nieuwe spelers in dit segment. Sony, Fujifilm, Panasonic en Olympus waren voor mij outsiders, gehersenspoeld als ik was na dertig jaar. Maar ik zag ook geen reden om te gaan switchen. Ik was lekker bezig met mijn opdrachten en workshops en genoot enig aanzien met die grote baksteen op de inmiddels iets minder strakke buik. Je gaf het goede voorbeeld tenslotte.
Er veranderde een paar dingen in mijn leven waardoor ik in de nieuwsgierige stand kwam te staan. Je wordt een dagje ouder, je gaat wat vaker op reis, je doet alleen maar wat je leuk vindt (dus verdienen doe je ook een stuk minder) en ik kreeg een chronisch ontstoken achillespees vanwege langdurige overbelasting. Dus dan roept die 20 kilogram Canon spullen op je rug steeds meer weerstand op.

Enkele weken geleden werd ik getipt over een waanzinnige actie van Olympus; Test & WOW. Je krijgt zomaar voor 3000 euro spullen te leen en als je het niks vindt, dan breng je dat kosteloos weer terug. ‘No strings attached’. Kijk DAT is nou marketing! Als je zoveel geloof hebt in je nieuwste camera dat je bijna zeker weet dat bijna iedereen daar als een blok voor gaat vallen, dan moet er wel iets revolutionairs aan de hand zijn. Dus heb ik me daarvoor opgegeven en een week in Schotland mijn tijdelijke speelgoedje getest. Ik had voor de zekerheid ook mijn hele Canon uitrusting meegenomen (70 euro extra overgewicht moeten bijbetalen bij de KLM). Want stel dat je Olympus uitstapje tegen gaat vallen. Ik heb in die week slechts eenmaal mijn 5D Mark III met de 70-200 mm f2.8 uit de tas gehaald bij het fotograferen van een schitterende regenboog. Toen ik op het display van beide camera’s het verschil zag bij gelijke instellingen, toen wist ik het al. De Canon is niet meer uit de tas geweest die week. In de nu volgende opsomming van de verschillen in het fotograferen zal duidelijk worden waarom.

Lekker uit het handje ragscherpe landschappen schieten.   Of lekkere stadsgezichten, ook uit het handje.

1 - Met stip op 1 voor de minder draagkrachtigen; je hebt bij gelijke brandpunten minimaal de helft minder aan gewicht in je handen. En dat is ook fijn als je wel fit en sterk bent. Bijvoorbeeld als je bergen op en af wandelt, lange bruidsreportages doet, of moet hollen met je spullen.

2 - Je hebt bij vergelijkbare brandpunten ongeveer de helft aan omvang in je handen en dus ook in je fototas. Dat maakt je ook minder opvallend als je dat niet wilt zijn. Wel zo fijn onder de mensen. En nooit meer gezeur bij de douane of in het handbagage vak.

Het standpunt en de hoek waaronder beide foto's genomen zijn vertekent de formaten. Ik had helaas beide uitzetten niet tegelijkertijd voorhanden, anders had ik ze mooi naast elkaar kunnen zetten.

Canon uitzet; EOS 5D Mark III, 500 mm f 4.0, 70 - 200 mm f 2.8, 16 - 35 mm f 4.0, 100 mm f 2.8, 50 mm f 1.8, EOS 7D.    Olympus uitzet; OM-D E-M1 Mark II, 300 mm f 4, 60 mm f 2.8, 40-150 f 2.8, f 7-14 mm f 2.8.

3 - Je hebt een camera in handen (Olympus dus) die maar liefst 5 stops belichtingscorrectie heeft. ‘Mind you’, uit de hand bij bijna twee seconden scherpe foto’s maken (let wel van stilstaande onderwerpen!). Dus ik sta te fotograferen op een 1/25^e waar een andere camera een 1/100^e nodig heeft! De camera wordt niet voor niets de doodsteek voor ND filters en statieven genoemd (maar dat is dan weer marketing).

Lange sluitertijden uit het handje!

4 - De camera is snel. Nee, hij is rete snel! 60 beelden per seconden maar liefst. Het is net of je aan het filmen bent. Bovendien maakt hij al foto’s voordat jij op het knopje drukt! Ja echt waar. Als je nu nog te laat bent, dan ligt het echt alleen nog maar aan jou.

5 - De camera is onhoorbaar. Als je wilt. Maar op de normale sluiterstand hoor je ook al bijna niets. Geen verlangen meer naar je oude klapperpistool waarmee je alles en iedereen weg joeg, of in ieder geval mateloos irriteerde. Bij een bruiloft val je niet meer op en een beest blijft nu gewoon staan.

Meer kansen door de stilte.   Grotere kans op spontane portretten.

6 - De camera heeft een geweldig breed dynamisch bereik. Ik zei het net al bij de foto van de regenboog; was die al helemaal af op de Olympus, had hij een veel te hoog contrast op de Canon. Weet je hoeveel tijd je dat achter je Lightroom scheelt! Voorbeeld van een vergelijkbare upgrade met een beter bereik van de 5D mark III naar de 5D mark IV; dikke 4000 euro! (De OM-D E-M1 Mark II kost een kleine 2.000 euro).

Regenboog meteen raak.    Veel minder werk achter de pc.

7 -  Samen met die 5-stops stabilizer, zijn super dynamiek en zijn topsnelheid, zijn HDR beelden uit de hand echt kinderspel geworden. Scheelt ook weer tijd achter de pc. Bij binnen fotografie gelden natuurlijk weer andere regels, maar landschappen en steden worden weer leuk zonder filters.

8 - De resolutie van de micro four third (m43) versus de full sensor komt zeer goed uit de testen. Natuurlijk heb ik dat zelf ook getest en in Lightroom in de ingezoomde modus (300%) vergeleken. Niets te zien! Op mijn beeldscherm dan. Mijn eindoordeel ligt uitsluitend bij een A3 fotoafdruk (30 x 42 cm). Heb ik dus ook maar even gedaan. Fantastisch! Al het andere is een hele interessante academische discussie van testopstellingen met uitslagen die wij als eindgebruiker nooit gaan terug zien. Niet op een laag resolutie beeldscherm, niet op ons canvasdoekje, of in ons Albelli fotoalbum en ook niet bij de drukker die niet veel nodig heeft voor een scherpe afdruk met zijn offset raster.

Geen ruis- en detailverschillen. Olympus OM-D E-M1 Mark II versus de buurman.    Canon 5D Mark III.

9 - En dan de ruis. Ja oké, dan gaan we ff een beetje dimmen in onze euforie. Boven de ISO 800 bij matige lichtcondities gaan we ze zien; de korrels op onze foto’s. Maar dan heb ik goed nieuws; je hoeft bijna nooit zo hoog, want je hebt die 5-stops stabilizer! En ruis heeft elke camera wel een keer. Die is namelijk onvermijdelijk als je voldoende sluitertijden wilt halen; en liever ruis dan naar huis! Natuurlijk zal je af moeten zien van snelle onderwerpen aan de randen van de dag. Maar dan zit ik al lang thuis voor de pc met een glaasje port erbij. Bovendien vind ik ruis helemaal geen probleem. Anton Corbijn is er beroemd mee geworden. En wel eens een boek van Frans Lanting bekeken? Als je een beetje handig bent met je software, dan is er nog veel te corrigeren; lokaal dan wel integraal.

10 - De focusing is vergelijkbaar met spiegelreflex. Zeker zo snel dus. Die vroegere vertragingsfactor is er helemaal uit. Maar er zitten ook extra mogelijkheden op die heel snel werken, zoals focus tracking en de vele instelmogelijkheden voor je scherpstelpunten en -gebieden. De AF-C werkt in ieder geval al veel accurater dan mijn oude AI-servo.

11 - De scherpte dieptes liggen geheel anders en gunstiger. Je bent bij groothoek veel sneller scherp in de achtergrond, waardoor je met lagere f waardes (meer licht en dus een snellere sluitertijd), voldoende scherptediepte hebt. Het zachte bokeh bij teleobjectieven is vergelijkbaar, maar begint dus al veel lager met voldoende te zijn. Mijn oude f4.0 gebruikte ik vrijwel nooit vanwege te weinig scherpte in het onderwerp, nu dus veelvuldig.

Heerlijke scherpte diepte.   Heel fijn bokeh.

12 - De vele mogelijkheden die de camera heeft, zijn echt indrukwekkend. Er zitten een aantal revolutionaire specs op, in, aan. Zo kun je de camera upgraden naar een equivalent van 50 miljoen pixels (stilstaande modus), bouwt hij bij lange sluitertijden opnames per lichtdeel het beeld op, schijnt de filmmodus van wereldklasse te zijn (daar koop ik dan toch nog steeds een camcorder voor, heb er nog niets mee), en een fantastische scherpte indicatie bij handmatige scherpstelling. Et cetera!

13 - Een geweldig aanbod van objectieven van zeer hoge kwaliteit, bovendien uitwisselbaar met Panasonic objectieven. Bedenk dat alle brandpunten met 2 vermenigvuldigt moeten worden vanwege de cropfactor. Dus mijn huidige 7-15 mm is ongeveer gelijk aan mijn oude 16-35 mm op full frame! Maar mijn 300 mm f4 is ook gelijk aan die dikke kachelpijp van 600 mm f4. Alleen een fractie van het gewicht en…..

14 - De prijs! Ja wat moet je hier nou nog op zeggen. Een body die de helft kost van mijn 5Deetje, maar meer kan en vaak betere resultaten oplevert. Objectieven die veel goedkoper zijn, zeker als je het vergelijkt in de prime objectieven. Mijn 300 met equivalent 600 kost zelfs maar 1/6 van de prijs! En weegt nog maar een fractie minder. Zet daar dan die 60 beelden per seconden achter met die fabuleuze stabilizer en je kunt je spierballen thuis laten.

Gespot en geschoten met 300 mm.    En zelfs het vertrek staat er haarscherp op.

Zijn er dan helemaal geen nadelen op te sommen (behalve dan die belachelijke type aanduidingen)? Belangrijkste verschil is natuurlijk dat je sneller ruis gaat zien bij slechte lichtomstandigheden. En de body is wat klein, waardoor mensen met lange vingers zoals ik, nog wel eens mis prikken. Maar dat is een kwestie van wennen. De accuutjes gaan snel leeg, reserves dus meenemen. Als workshopleider en docent moet je nog wel even wat uitleggen. Lang niet iedereen weet wat van deze ‘state of the art’ ontwikkelingen. Dus dat is een imago dingetje. Maar dat was mijn oude vak, dus daar red ik me wel uit. Liegen hoeft gelukkig niet meer. Over de duurzaamheid is nog niets te zeggen op zo’n korte termijn. Evenals de stabiliteit van al die elektronica. Heb al wel begrepen dat hij zich goed houdt bij extreme omstandigheden. Er zit wel een heel erg uitgebreid menu in dit toverdoosje. Moet je leuk vinden. En als laatste is het even wennen dat je door de zoeker naar een dia zit te kijken en niet naar de spiegel. Maar de resolutie en de stabiliteit van de zoeker is al zo goed, dat ook dat snel went. Bovendien zie je heel mooi je belichting aangepast worden bij correctie en die komt precies overeen met de display. Nooit meer proefopnames in diverse standen, maar meteen raak! Verder zitten er wat consumenten dingetjes in die je als pro gaan irriteren (zoals de meldtekst; ‘heeft de voorkeur’ als je een lage ISO kiest). En gezichtsherkenning hoef ik ook niet, want die herken ikzelf wel.

Sfeerbeelden in lage isootjes en supersnelle burstrate.   Lekker snel anticiperen.

Panasonic en Olympus wisselen op het moment stuivertje. Je moet zelf maar kijken welke van de twee jouw voorkeur heeft qua user interface. De kwaliteit en dus ook de objectieven zijn vergelijkbaar. Sony en Fuji zijn ook prima natuurlijk, maar het gewicht en het aanbod van de objectieven stond mij tegen. Marginaal dat wel.
En stel jezelf eens de volgende vragen; Waarom wil jij high end beeld maken? Heb je daar dan een klantenkring voor? Ziet iemand uit jouw publiek het verschil? Is dat het geld waard en kun je het missen? Wat en wie wil je bereiken met je beelden? Wat is jouw maximale output van je foto’s? Is fotograferen hard werken, of voor je plezier? Is die resolutie discussie en die millimeter race nog wel van deze tijd? Wil je perse alles fotograferen, of investeer je in een specialiteit? Ben je dol op nabewerken, of heb je nog meer te doen? Ben je merkentrouw of vooral trouw aan jezelf? Ben je hype- en trendgevoelig en gevoelig voor meningen van anderen? En wie zijn dan die anderen? Men heb ik nog nooit ontmoet. Die vragen stellen ze je meestal niet als je aan een balie staat van een camera discounter ergens in Nederland.

Geweldige detailweergave ook onder mindere condities.   Hele fijne verhoudingen tussen detailweergave en scherpte diepte.

Tot slot kan ik zeggen dat ik zelf als beroepsfotograaf in een geheel andere modus terecht ben gekomen. Het fotograferen is weer ‘organisch’ geworden. Ik ben weer veel creatiever gaan fotograferen. Het rendement ligt veel hoger. Bijna alles is raak. Daar waar ik met de spiegelreflex vaak genoegen nam met ‘net niet’, heb ik dat nu bijna nooit meer met de Olympus. Bovendien ben ik reportage fotografie veel leuker gaan vinden dan het ieniemienie perfecte plaatje. Maar denk nou niet dat dit van de baan is. De 60 mm macro samen met een twinflash leveren dezelfde hoge rendementen op. Dus als doorgewinterde macrofotograaf is ook daar een nieuw leven begonnen.

De onderdaan heeft de koning naar de kroon gestoken. De koning is dood, leve de koning!

Dit is een gebruikerstest en geen doorgerekende technische test. Interpretaties en ervaringen zijn geheel voor mijn eigen rekening. Het is mijn visie op de ontwikkelingen in de markt van fotocamera’s. Slechte camera’s en slechte merken zijn er niet. Alles is een persoonlijke keuze en ervaring. Ik heb dus uitsluitend mijn persoonlijke ervaring met je willen delen. Mijn advies luidt; ga naar een fotozaak met deskundig en vooral objectief personeel en test, test, test! Succes en veel plezier!