Drie maanden per jaar is de natuur in diepe rust. December, januari en februari gelden als de kale wintermaanden. Drie keer op rij hebben we onlangs ervaren hoe een echte winter voelt, maar vaak is het jaren achtereen kwakkelen geblazen. Soms een natte sneeuwbui of een paar dagen dichte slootjes, maar net niet genoeg voor een spectaculaire plaat. De winter is eigenlijk alleen fotogeniek als het veel sneeuwt of hard vriest. Voor het overige is het grauw, kaal en nat.

Maar hoe bevredig je dan toch je natuurfotopassie in die kale tussentijd? Hier geef ik je een paar tips om de tijd te doden tot de lente weer begint.

Fotoarchief
Korte donkere dagen met iets meer vrije tijd dan je lief is, lenen zich uitstekend voor het edele archiefwerk. De vele foto’s die je gedurende de fotogenieke maanden hebt genomen kun je nu mooi opschonen of nabewerken. Het grote voordeel om nog eens opnieuw naar je foto’s te kijken, is dat je na een tijdje makkelijker afscheid kunt nemen van die net niet gelukte foto’s. Bewaar alleen je beste beelden. Bewerk de beelden die je nog onaangeroerd op de harde schijf had staan. Verrijk je beelden met metadata, zodat je later makkelijker terug kunt zoeken. Locatie, datum en soort is wat je minimaal toevoegt.

Landschappen in zwart wit geven een extra dimensie in de winter.

Zwart/wit
Juist nu de natuur kleur ontbeert, is dat een uitgelezen kans om ook eens grafisch werk te maken. Zwart/wit fotografie geeft soms verrassend spannende effecten. Ogenschijnlijk gewone elementen waar je normaal aan voorbij zou lopen, zoals boomstronken en stammen, spiegelingen, struwelen, solitaire bomen, of architectonische elementen in het landschap, worden opeens interessante stijlobjecten. Gebruik hoog contrast als je wilt overdrijven, of laag contrast als je meer aan een potloodtekening wilt refereren. Ook zwijnen, edelherten, hooglanders, moeflons, konikpaarden, etc., doen het in een winters landschap ook heel goed in zwart/wit.

Zoek naar kenmerkende contouren en 'overdrijf' de spannende winterluchten.

Landschappen
Veel landschappen lijken niet heel fraai in de winter. Maar zoek plekken op die door hun kaalheid iets stylistisch krijgen. Zandverstuivingen, de kust, zoetwaterpartijen en rietvelden, zijn vaak prachtig door hun leegte en hun weidsheid. Ook hier kun je zwart/wit uitproberen. Gebruik zo nodig een grijs verloopfilter om de lucht meer doortekening te geven. Gebruik centrum gewogen gemiddelde als belichtings metering voor een egale lichtmeting over het hele vlak, werk met hogere diafragma’s voor veel scherpte diepte en op statief voor trillingsvrij werken. Klap je spiegel op en werk met een draadontspanner of timer met hetzelfde doel. En elk licht is geschikt licht, dus laat je niet teveel leiden door die ene zonnige winterdag, maar ga altijd.

Door een hek fotograferen gaat prima in een Wildpark.

Parken
Je zou natuurlijk ook gewoon dieren in gevangenschap kunnen fotograferen. Naast dierentuinen heb je ook veel wildparken waar je beesten in gevangenschap kunt fotograferen. Net over de grens in Duitsland vind je diverse parken waar inheemse Europese diersoorten nog in redelijk natuurlijke settings te fotograferen zijn. Probeer dat dan ook zo natuurlijk mogelijk te doen zonder storende elementen en niet van een te hoog standpunt, want dan valt het op. Wist je overigens dat je gaas heel goed weg kunt diafragmeren en weg belichten? Door lage f-getallen te gebruiken en iets over te belichten. Om daarna in je software wat aan contrast te doen en je ziet er niets meer van. Probeer wel in het centrum een gat voor je autofocus te houden tijdens de opname, of anders handmatig scherp te stellen.

Op een mooie stronk kun je diverse wintervogels lokken. Mooi met een laagje sneeuw als die toch nog valt.

Tuinvogels
In de winter zijn de wintergasten en standvogels erg dankbaar als je ze voert. Zowel de eenvoudige tuinvogels als de schuwere bosvogels kun je gemakkelijk lokken met zaad, meelwormen, vetbol en pindakaas. Maak een mooie opstelling met een rustige achtergrond en voer elke dag.

Maak een dusdanige opstelling dat als het toevallig wel een keer sneeuwt, dat dan je takken en stronken mooi genoeg zijn voor een laagje sneeuw of rijp. Wees er dan wel snel bij, anders is het mooie er al weer vanaf. Maak als het even kan twee voer- en fotoplekken. Sommige soorten hebben een hekel aan teveel drukte en kiezen dan een rustiger plekje.
En behalve tuinvogels kun je natuurlijk ook nog rondtoeren met je dampende schuilhut langs kust en polder. Vogels zijn iets minder vliegvlug door kou en honger. Ben ik alleen vanuit milieu oogpunt niet zo’n voorstander van.

Het is even zoeken, maar een pijpestrootje met bevroren druppels levert een prachtige wintermacro op.

Wintermacro
Als je goed zoekt en kijkt , dan zijn er in de winter ook nog genoeg onderwerpen die zich lenen voor macrofotografie. Diverse mossen, korstmossen en schimmels zijn er de hele winter door. Maar ook kevers en de winterjuffer zijn te vinden en sommige paddenstoelen doen het ook gewoon nog goed in zachte winters. Ook slapende boomknoppen zijn prachtig van dichtbij en er is altijd wel een plant die in de war is. Maar ook hortussen, kwekerijen en vlindertuinen zijn geschikt om je macrohonger te stillen.

Verder kun je natuurlijk je website of andere fotosites online bijwerken. Of je hele voorraad gelukte foto’s op Facebook en fotofora plaatsen. Maar misschien is de winter ook een periode om even de vermoeide fotokop te resetten en nieuwe ideeën op te doen door naar andere (betere) fotografen te kijken. Of door fotoboeken te lezen en natuurfilms te kijken. Zodat je straks in de lente weer helemaal fris aan een nieuw seizoen begint.

Je kunt natuurlijk ook gewoon eens helemaal iets anders gaan doen. Dat werkt ook. Spelletjes bij de open haard bijvoorbeeld. Goed voor de sociale contacten. Want die lijden de rest van het jaar al genoeg onder onze passie.